Dilekçe Hakkı Nedir Nasıl Kullanılır : Anayasal Hak
Dilekçe ile başvurma ve bilgi edinme hakkı her Türk vatandaşına ve karşılıklılık esasına göre Türkiye Cumhuriyetinde yaşayan yabancılara tanınmış anayasal bir haktır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının dördüncü bölümünde, siyasi haklar ve ödevler başlığı altında, dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı olarak ele alınmış ve Anayasanın 74.maddesinde bu konu ile ilgili gerekli düzenleme yapılmıştır.
Demokratikleşmeye, saydamlığa önem veren, vatandaşlarının haklarını koruyup kollamayı amaç edinen her hukuk devletinde bireysel hakların ve özgürlüklerin kullanılmasına yönelik olarak bireylerin talepte bulunması ve bilgi edinmesi amacıyla kendilerine dilekçe ile başvurma ve bilgi edinme hakkı tanınmıştır.
Bu yazımızda dilekçe ile başvurma ve bilgi edinme hakkının ne olduğu ile ilgili genel konulara değinerek Anayasanın 74.maddesinde bu konuda yapılan düzenlemelere ilişkin olrak sizlere bilgi vermeye çalışacağız.
İçindekiler
Kimler Dilekçe ile Başvurma ve Bilgi Edinme Hakkına Sahiptir
Türkiye Cumhuriyet vatandaşları ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydı ile Türkiye’de ikamet eden yabancılar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri hakkında yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir. (Anayasa Md.74/1)
Dilekçedeki Amaç Nedir
Dilekçe ile kişilerin kendi aralarındaki ve kamusal işlemlerinde işlerinin yürütülmesi ve bilgi edinilmesi amacıyla, bireysel veya topluca yapmış oldukları şikayet ve taleplerini yazılı olarak sunabilme hakkıdır. Dilekçeyi bireyler tek başlarına verebildikleri gibi toplu olarak da verebilirler ancak toplu olarak verilen dilekçeler bu hakkın toplu olarak kullanılıp kullanılamayacağı yönündeki tartışmaları da beraberinde getirmiştir, zira Anayasamızda toplu olarak dilekçe hakkının kullanılmasına ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır.
Anayasaya göre Dilekçe, Bilgi Edinme ve Kamu Denetçisine Başvurma Hakkı
Anayasanın 74.maddesinde dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir. Buna göre;
Anayasa Madde 74
- Vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye’de ikamet eden yabancılar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir.
- Kendileriyle ilgili başvurmaların sonucu, gecikmeksizin dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir.
- Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.
- Kamu Başdenetçisi Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından gizli oyla dört yıl için seçilir. İlk iki oylamada üye tamsayısının üçte iki ve üçüncü oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır. Üçüncü oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için dördüncü oylama yapılır; dördüncü oylamada en fazla oy alan aday seçilmiş olur.
- Bu maddede sayılan hakların kullanılma biçimi, Kamu Denetçiliği Kurumunun kuruluşu, görevi, çalışması, inceleme sonucunda yapacağı işlemler ile Kamu Başdenetçisi ve kamu denetçilerinin nitelikleri, seçimi ve özlük haklarına ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir
Dilekçe Hakkına dair daha çok kişinin bilgilenebilmesi için aşağıdaki PAYLAŞ butonlarını kullanabilirsiniz. Unutmayın; Bir Mum Diğerini Yakmakla Işığından Birşey Kaybetmez !