Asliye Ceza Mahkemesi ve Görevleri

Asliye Ceza Mahkemesi; Adli Yargı ilk derece mahkemeleri arasında yer alır ve kuruldukları il veya ilçenin adı ile anılır. Adli yargı kolunun bir parçası olarak yer alan Asliye Ceza Mahkemeleri, ülkemizde Adliye teşkilatının bulunduğu her yerde kurulması zorunlu olan ve tek hâkimli mahkemelerdendir.

Asliye Ceza Mahkemelerinin Çalışma Sistemi

İlk derece mahkemeler olarak kurulan ve hizmet veren ceza mahkemeleri asliye ceza mahkemesi ve ağır ceza mahkemesidir. Yine özel kanunla kurulan diğer ceza mahkemeleri de olabilir. (Çocuk Ağır Ceza Mah. Fikri ve Sınayi Suçlar Mah. gibi) Asliye Ceza Mahkemeleri tek hâkimli olan mahkemelerdendir. Her İl merkezi ile bölgenin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önüne alınarak ilçelerde Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafından kurulur. İhtiyaç halinde birden fazla Asliye Ceza Mahkemesinin kurulmasına karar verilebilir. Birden fazla Asliye Ceza Mahkemesinin bulunduğu yerlerde mahkemeler numara sistemine göre sıralandırılır. Örneğin Polatlı 1. Asliye Ceza Mahkemesi, Bursa 17. Asliye Ceza Mahkemesi gibi.

Asliye Ceza Mahkemesinin Görevleri

28 Haziran 2014 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 6545 Sayılı Yasa ile Sulh Ceza Mahkemeleri kaldırılmıştır.  Bu yasa ile sulh ceza mahkemesinde görülmekte olan bütün dava dosyaları bir ay içerisinde Asliye Ceza Mahkemelerine devredilmiş ve Asliye Ceza Mahkemeleri Sulh Ceza Mahkemesinin baktığı işlerde de yetkili kılınmıştır.

Asliye ceza mahkemelerinin görevleri

Kanunların ayrıca görevli kıldığı haller saklı kalmak üzere,  sulh ceza hâkimliği ve ağır ceza mahkemelerinin görevleri dışında kalan dava ve işlere asliye ceza mahkemeleri bakmaktadır.  Görevli mahkemenin belirlenmesi hususunda birçok istisnai durum olmasına rağmen temel ölçüt 10 yıl veya daha az hapis cezası gerektiren dava ve işlere asliye ceza mahkemeleri bakmakla görevlidir.

Asliye Ceza Mahkemesinde Görülen Davalara Konu Suçlar ve Türleri

Asliye Ceza Mahkemelerinde suçun cezasının üst sınırı 10 yıldan az olan davalar görülmektedir. Bu haliyle bakıldığında toplumda hem bireylere hem de kamuya karşı işlenen ceza işlem gerektiren suçların büyük çoğunluğu Asliye Ceza Mahkemelerinde görülmektedir. Asliye Ceza Mahkemelerinde genel olarak en fazla görülen davalardan ilk yirmi davayı aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.

1. Kasten Adam Yaralama
2. Taksirle Adam Yaralama
3. Hakaret
4. Tehdit
5. Mala Zarar Verme
6. Hırsızlık
7. Dolandırıcılık
8. Cinsel Taciz
9. Cinsel Saldırı
10. Güveni Kötüye Kullanma
11. Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma
12. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Satın Alma, Bulundurma veya Kullanma
13. Konut Dokunulmazlığını İhlal
14. Özel Belgede Sahtecilik
15. Kişilerin Huzur ve Sükûnunu Bozma
16. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal
17. Fuhuş Yapmak veya Fuhuş Yaptırmak İçin Yer ve İmkan Sağlamak.
18. İmar Kirliliği
19. Alkol veya Uyuşturucu Maddenin Etkisi Altındayken Araç Kullanmak.
20. Resmi Belgede Sahtecilik

Asliye Ceza Mahkemesinde Yargı Çevresi

Asliye Ceza Mahkemelerinin yargı çevresi bulundukları il merkezi ve ilçeler ile bunlara adli yönden bağlanan ilçelerin idari sınırlarıdır.  Ağır Ceza Mahkemeleri ile büyükşehir belediyesi bulunan illerde, büyükşehir belediyesi sınırları içerisindeki il ve ilçenin adı ile anılan Asliye Ceza Mahkemelerinin yargı çevresi, il veya ilçe sınırlarına bakılmaksızın Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir. Yine yargı çevresinin değiştirilmesi veya Asliye Ceza Mahkemesinin kaldırılmasına Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu karar verir.